Günümüzde, özellikle son 10 yılda büyük hızla artan elektrikli araç satışları, beraberinde getirdiği elektrikli şarj istasyonu konusuna da büyük önem getirmektedir. Otomobil şarj istasyonları aslında sanıldığından da önemli bir konu. Şarj istasyonlarının bu denli büyük önemini anlamamız için bu konunun dünyadaki tarihine ve etkisine kısa da olsa değinmemiz gerekiyor. Zira elektrikli şarj istasyonları, doğal kaynaklardan, petrol kullanımının daralmasına kadar birçok konuyu ciddi derecede etkiliyor.
Klasik fosil yakıtlarla çalışan araçlar, zamanla fosil yakıtların tükenecek olma tehlikesi nedeniyle geçerliliğini günden güne kaybetmektedir. Bu konuda çalışan uzmanlar, bu büyük soruna çare olarak elektrikli araçlara yönelmişler ve yapılan çalışmalar elektrikli araçların çok daha faydalı olduğunu göstermiştir. Aslında çok eskiden, 1800’lü yıllardan itibaren elektrikli motorlar üretilmeye başlanmış fakat maliyetinin çok fazla olması gibi ciddi sebepler nedeniyle uzun bir süre gelişme gösterememiştir.
Klasik motorlu araçların kullandığı fosil yakıtlar, hava kirliliğinin ciddi boyutlara ulaşmasına sebep olmaktadır. İşte bu hava kirliliğinin yakıt kaynaklı olarak büyük ölçüde artması,1960’lı yıllarda elektrikli araçları tekrar gündeme getirmiş ve bu konuda araştırmalara hız verilmiştir. Elektrikli araçlar geliştirilip ve yaygınlaştırılarak büyük ölçüde hava kirliliğinin önüne geçilebilmesi planlanmıştır.
Bu konuda asıl gelişme ise 1990’lı yıllardan sonra gelişen batarya sistemleri sayesinde olmuştur. Batarya teknolojilerinin geliştirilmesi, elektrikli araçlara da yaramış ve 2003 yılında Tesla Motors şirketi tarafından Roadstar modeli üretilmiştir. Bu aracın pahalı olmasına rağmen yakaladığı satış başarısı, diğer araç üreticilerinin de dikkatini bu yöne çekmiştir. Bu sayede günümüzde birçok markanın mutlaka bir elektrikli araç modeli bulunmaktadır.
Yeni Bir Sektör: Araç Şarj İstasyonu
Elektrikli araçların beraberinde oluşturduğu yeni sektörlerden olan batarya dolum işlemleri ve bu konudaki gelişmeler, halen başlangıç düzeyinde sayılabilir. Çünkü günümüzdeki şarj istasyonları hâlâ ihtiyacı tam olarak karşılayamadığı gibi, sektörün büyüme hızına bakılırsa çok daha fazla şarj istasyonuna ihtiyaç duyulacağı muhakkaktır. Her ne kadar Türkiye’de ve dünyada gelişmiş şehir merkezlerinin neredeyse tamamında şarj istasyonları olsa da taşra dediğimiz şehir dışı sayılan bölgelerde bu istasyonları bulmak neredeyse imkansızdır. Bu da sektörü olumsuz etkileyen en önemli durumlardan.
Son 10 yılda görülen satış yükselişleri nedeniyle Tesla şarj istasyonları gibi elektrikli araç şarj istasyonları, dünyanın birçok yerinde artış göstermiştir. Haliyle kullanıcılar ve girişimciler de şarj istasyonu kurma, evde şarj istasyonu maliyetleri gibi konuları araştırmaya başlamışlardır.
İşte bu yazımızda elektrikli araçlar için büyük önem taşıyane-şarj, kamusal veya evdearaç şarj istasyonu gibi konulara yakından bakacaksınız.
Araç Şarj İstasyonları Hakkında Önemli Bilgiler
Elektrikli araçlar her ne kadar petrole bir alternatif olsa da beraberinde büyük sorunlar da oluşturmaktadır. Örneğin, bu araçlar yaygınlaştıkça, elektrik enerji talebi de doğal olarak ciddi anlamda artacaktır. Artan bu enerji talebi, etkisini ilk olarak enerji dağıtım şebekelerinde gösterecektir. Yani artan enerji talebi ilk olarak enerji santrallerinin artmasını gerektirecektir. Öte yandan, örneğin, bir araç şarj istasyonu kurulmak istendiğinde, bölgesel kapasite ve enerji yüklenim durumları göz önünde bulundurulması gereken ilk konulardandır. Bu konuya çok benzer bir örnek vermeden geçemeyeceğiz. Ülkemizde kripto para madenciliği daha çok yaygınlaşmadan bile elektrik sorunları oluşmuştu. Hatta kripto para madenciliği ekran kartlarıyla yapıldığından, piyasada ekran kartı bulmak bir ara çok zordu. Dolayısıyla fiyatların da çok artmasına sebep olmuştu.
Biraz daha detaya inersek, enerji kalitesi de önemli konular arasındadır. Enerji kalitesi ve verimliliğinin yüksek tutulması için yeni cihazların kullanılması gerekecek ve yeni yasal düzenlemeler de ortaya çıkabilecektir. Şarj istasyonları ile ilgili ülkemizde de aşağıda belirttiğimiz EPDK’nın oluşturduğu bazı düzenlemeler de mevcuttur.
Tabi olumlu yönlerden de bakacak olursak, şarj istasyonu hâlâ yeni bir sektör sayılabilir. Yani bu konuda girişimcilerimizin, mühendislerimizin geliştirmeye yönelik planları, projeleri hem ülkemiz açısından hem de dünyada öncülerden olma açısından büyük önem taşımaktadır.
Dünyada ve Türkiye’de Araç Şarj İstasyonları
Şarj istasyonların altyapısına baktığımızda; bu yapı, elektrik enerjisi ile çalışan araçlara enerji akışını sağlayan üniteler ve bunların haberleşme altyapısı ile sonuçlanan bir yapıdır.
Şarj üniteleri, elektrikli araçlara enerjinin güvenli olarak akışını sağlar. Dünyanın farklı ülkelerinde bu yapılar bazı farklılıklar gösterir. Bunlardan en önemlisi DC ve AC şarj türleridir. Örneğin Japonya, elektrikli araçlara 62,5 kW’a kadar enerji aktarımı yapabilen ünitelere sahiptir. Avrupa’da kullanılan sistemlerde ise 43.5 kW’a kadar enerji aktarımı sağlanabilmektedir.
Ülkemize baktığımızda ise, elektrikli ve hibrit araçlar derneği (TEHAD); otomobil şarj istasyonu olmayan hiçbir ilimizin kalmadığını belirtiyor. Eşarj, Gersan, Sharz, Voltrun ve Zes firmaları bu konuda öncü firmalardan. Türkiye şarj istasyonu haritasına bakarak nerelerde olduğunu görebilmek mümkün.
Şarj İstasyonları Hakkında Bazı Detaylar
Modellere ve hızlı şarj özelliğine göre elektrikli bir aracın şarj süresi büyük değişiklikler göstermektedir.
Elektrikli araçların şarjı üç sınıfta toplanabilir.
Ev şarjı
Elektrikli arabayı şarj etmenin en basit yollarındandır. Bunun için sadece özel bir güç devresine ihtiyaç duyulur.
Şarj İstasyonu
Bu istasyon aslında eve de kurulabilir. Fakat genelde özel kişilerce işletilen otopark gibi yerlerde bulunur.
Hızlı Şarj
Bu sistem şarj etmenin en hızlı yolu olsa da yaygınlık derecesi en az olandır ve gelişmiş bir teknoloji barındırdığından maliyeti de en yüksek olan denilebilir.
Evde veya Kamusal Alanlarda Şarj İstasyonları Kurulumu ve Maliyeti
Bazı araştırma şirketlerine göre 2040 yılından sonra dünya çapında elektrikli araçların satışı büyük ölçüde artacak ve hafif ticari kategorisinin %30’dan daha fazlasını ele geçirmiş olacak. Elektrikli araç piyasasında büyük öneme sahip olan Çin’de ise, 2025 yılına kadar, satılan her 5 araçtan birinin alternatif enerji kullanan araçlardan olacağı belirtiliyor.
Bir şarj istasyonu kurmak için öncelikle yasal yönetmeliklere göz atmak gerekiyor. Bu konuda EPDK’nın(Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu) bazı düzenlemeleri mevcut.
Şarj istasyonu kurmak isteyen her girişimci mutlaka bu konuları detaylı olarak incelemeli. Buradaki en dikkat çeken ve işimize yarayacak madde ise üretim lisansı ve tedarik lisansı sahibi kişilerin dışındakiler de şarj istasyonu kurabilecek. Yani bir lisans veya önlisansa ihtiyaç duymadan sadece kâr amacı ile şarj istasyonu kurabilirsiniz.
Evde veya kamusal alanda şarj istasyonu kurma fikriniz varsa bu konudaki uzman kişilerden veya firmalardan mutlaka destek almalısınız.
Kamusal Alanda Şarj İstasyonu Maliyeti
Elektrikli araç şarj istasyonu maliyetine etki eden birçok faktör vardır. Örneğin;
- Aynı anda kaç elektrikli araç şarj olacak,
- Kurulum yapılacak olan alanın altyapı durumu ve büyüklüğü
- Bölgedeki elektrik enerjisi kapasitesi, gibi durumlar maliyete doğrudan etki edecektir.
Bir de kurmak istediğiniz şarj istasyonunda farklı satışlara da yönelmek isteyebilirsiniz. Örneğin şu anda en gelişmiş elektrikli araçlarda bile tam şarj süresi en az 25 ile 40 dakika arasında değişiyor. Bu da demek oluyor ki şarj için gelen müşterileriniz şarj istasyonunuzda fazlasıyla vakit geçirecektir. Onlar için dinlenme alanları, yiyecek içecek satışı için kafe, hatta küçük alışveriş merkezi gibi şeyler de düşünebilirsiniz. Bu tarz ek yerler de dolayısıyla maliyetinizi artıracaktır.
Evde Şarj İstasyonu Maliyeti
Ev tipi şarj istasyonu, garajda duvara monte edilmiş şekilde veya ayaklı bir düzenek üzerine kurulabilir. Bunun için iyi bir elektrikçiden şarj istasyonunuza özel bir altyapı oluşturmasını isteyebilirsiniz. Bu iş mutlaka işini iyi bilen elektrikçiler tarafından yapılmalıdır.
Ev tipi araç şarj istasyonu maliyeti de kurulum yapmak istediğiniz hızlı şarj istasyonu veya normal şarj istasyonu seçeneklerine göre değişmektedir.
2023 AC Araç Şarj Fiyatları
| Araç Şarj Özelliği | Fiyat/Birim |
| -1 7.4 kVA‘a kadar AC1 | 0.55 TL/dk. |
| 11 kVA‘a kadar AC-2 | 0.90 TL/dk. |
| 22 kVA‘a kadar AC-3 | 1.40 TL/dk. |
2023 DC Araç Şarj Fiyatları
| Araç Şarj Özelliği | Fiyat/Birim |
| 30 kW‘a kadar DC-1 | 2.30 TL/dk. |
| 60 kW‘a kadar DC-2 | 4.30 TL/dk. |
| 90 kW‘a kadar DC-3 | 6.70 TL/dk. |
| 120 kW‘a kadar DC-4 | 8.80 TL/dk. |
TOGG Şarj İstasyonu Kim Üretiyor?
Ülkemizin gururu TOGG elektrikli araç piyasasına hızlı bir giriş yapmaya hazırlanmaktadır. Araç elektrikli olduğundan dolayı şarj istasyonlarına ihtiyaç duymaktadır. Birçok kişi bu istasyonları kimin yapacağını merak etmektedir. Çünkü istasyonların kalitesi aracın şarjını da etkileyecektir. İlk önce bu konu ile Vestel firmasının ilgileneceği söylenmişti. Fakat son gelen haberlere göre Çinli bir şirket Star Charge tedarik sürecine katılacak. Elektrikli araçları sayısı arttıkça araç şarj istasyonlarına olan ilgi de günden güne artış gösteriyor. Bu durum TOGG marka araçlarının üretimiyle daha popüler olmaya başladı.
TOGG Fiyatı Ne Kadar Olacak?
2023 yılının şubat ayında satışa çıkması planlanan TOGG’un satış fiyatı konusunda henüz net bir bilgi bulunmuyor. Fakat C segment SUV olan modelin fiyatının 900.000 TL civarında olacağına dair haberler mevcut. Yüzde 10 ÖTV diliminde bulunan aracın bu sayede fiyatının çok fazla artmayacağı söyleniyor. Yetkililerde yaptıkları açıklamalarda aracın fiyatının rekabetçi olacağını belirtiyorlar. Bununla birlikte TOGG sonraki süreçte daha bütçe dostu seçeneklerle araç modellerini devreye sokacak gibi. Böylece daha uygun maliyetle TOGG sahibi olabilmek mümkün görünüyor.
TOGG Full Şarj Kaç Km Gidiyor?
Lityum iyon pillerden güç aldığı bilinen TOGG aracın iki farklı güç paketi ile geleceği söyleniyor. Paketlerden daha güçsüz olanı tek şarj ile 300 kilometre civarında gidebilecek. Güçlü olan paket ise 500 kilometre menzile sahip olacak. Aracın bataryaları DC akım ile yarım saat gibi kısa sürelerde yüzde 80 civarında dolabilecek. Ayrıca araç içinde ki rejeneratif fren sisteminin de pilleri tekrar doldurarak menzili daha da uzatacağı söyleniyor. Özetle TOGG ve diğer elektrikli araçların sayısı arttıkça ülkemizde elektrikli araç şarj istasyonlarına olan ilgi günden güne artış gösterecek gibi!
